Kıdem Tazminatı Nedir

Kıdem tazminatı kanunlarda asgari çalışma süresi şartlarına göre belirlenmektedir. Asgari çalışma süresi dolduğu takdirde iş sözleşmesinin bitmesine bağlı olarak çalışana ödenecek bir para söz konusu olmaktadır. İşçi ve işveren arasında gerçekleşen bu sözleşmenin sona ermesi durumunda işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

Bir işçinin çalıştığı iş yerinde geçirdiği sürenin tamamına ilişkin alacağı tazminat tutarına kıdem tazminatı denir. Ancak çalışanın iş yerinden kendi isteğiyle ayrılmamış olması gerekmektedir.
İşçi kendi isteğiyle ayrılırsa iş yerinden tazminat alamıyor maalesef. Çalışan iş kanuna aykırı hareket ettiği gerekçesiyle işten çıkartılırsa da tazminat alamaz.

Çalışmakta olduğunuz iş yerinde Tazminat alabilmeniz için 1 yılı doldurmuş olmanız gerekiyor. Kanunda belirtilen maddeler eksiksiz yerine getirilmelidir. İşçi, iş yerine adımını attığı günden
itibaren 365 gün boyunca kesintisiz çalışması gerekmektedir. İş sözleşmesi bozulmadan devam eden işçi ve işveren ilişkisi sonucunda, bir yıla karşılık işçi 1 aylık brüt maaşına karşılık gelen
Tazminata hak etmiş olur.

Kıdem Tazminatı Davası Kimler Tarafından Açılır?

İşçilik alacaklarının ne olduğunu iş hukuku üzerinden cevaplamak gerekiyor. Kanun maddeleri ve hukuki terimler arasında boğulmak istemiyorsanız.  Düzenlemiş olduğumuz makaleyi dikkatle okumalısınız. Yazımızı bitirdiğinizde
İşçilik Tazminatıyla ilgili kafanızdaki birçok soru işaretleri cevap bulmuş olacaktır.

Kıdem Tazminatı süresi nasıl hesaplanır?

İşine devam eden ya da işine son verilmiş olan çalışanın kıdemi, iş sözleşmesinin halen devam etmekte olmasına veya fasılalarla yeniden düzenlenmiş olmasına dikkat edilmeksizin mevcut işverenin farklı iş yerlerinde
çalıştıkları süreler merkeze alınarak hesaplanmaktadır. İşçinin ilk girdiği günden itibaren ara ara çıkışları yapılmış olsa bile arada ki çıkışı yapılan dönem hesaba katılmaksızın
çalışmış olduğu gün sayısı toplanarak Kıdem tazminat süresi hesaplanır.

Kıdem tazminatına hak kazanma koşulları nelerdir?

Çalıştığı kuruma sözleşme maddelerini ihlal etmeden hizmet veren ve bu süre zarfında işinden kendi kusuru ile uzaklaştırılmayan işçi tazminata hak kazanmış olur. hangi şartlarda iş yerinden tazminatını alarak çıkabilir? Kimler bu tazminata eksiksiz olarak hak kazanır, ve kimler bu tazminatı alamaz?

4857 sayılı İş Kanunu’na dahil olan işçilerin sözleşmelerinde bulunmakta olan;

• İşveren olarak belirtilmekte olan Kanunun 25’inci maddesinin II numaralı bendinde işaret edilmekte olan nedenler dışında,
• İşçi tarafından konu değerlendirildiğinde gene aynı kanunun 24 ncü maddesi uyarınca,
• Mevcut bulunmakta olan mecburi askerlik hizmeti dolayısıyla,
• Çalışanların tabi oldukları kanunla kurulmuş bulunan kurum veya sandıklardan emeklilik, yaşlılık veya malullük maaşı veya toptan ikramiye almak amacıyla;

Kıdem Tazminatı Şartları Nelerdir?

• 506 sayılı Kanunun 60’ıncı maddesi içerisinde bulunmakta olan birinci fıkranın (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde işaret edilmiş bulunan yaş aralıkları dışında kalan diğer nedenleri veya bahsi geçmekte olan Kanunun geçici 81 inci maddesinde bulunmakta olan yaşlılık maaşı verilmesi için öngörülen sigortalılık zamanını ve prim ödeme günlerini bitirerek kendi arzuları ile işten istifaları sebebiyle, kadının evlendiği zamandan  başlayarak bir sene içerisinde kendi isteği ile sona erdirmesi veya bahsi geçen işçinin vefatı nedeniyle son bulması durumlarında, işçinin işe başlamış bulunduğu zaman itibariyle iş akdinin sürmesi durumunda her geçen tam sene baz alınarak işverence işçiye 30 günlük ücreti karşılığında tazminat ödenmektedir. Bir seneden fazla olan süreler için de aynı hesaplama usulü üzerinden ödeme yapılmaktadır.

Konuya bir örnek verilmesi gerekirse; 01.01.2010 tarihinde evlenmiş bulunan kadın işçi en son 31.12.2010 tarihi olacak şekilde evlenme sebebiyle işten istifa için iş yerine başvuru yapması gerekmektedir.

Diğer bir örnek ile konuyu tam olarak açmak gerekirse; çalışmakta olan işçinin emekli olabilmesi için sigortalılık süresi ile birlikte prim ödeme günlerini bitmiş ise gerekli prosedürleri yerine getirerek iş yerinden  tazminat alabilir. Burada yapılması gereken ilgili resmi evraklar hazırlanarak SGK’ya başvuru yapılır. Bu şekilde hareket eden işçi işçilik tazminatına hak kazanmış olur.

Kıdem Tazminatı İle İlgili Anlaşmazlıklar

İşçilik tazminatı ile ilgili belli başlı bazı anlaşmazlıklar yaşanabilmektedir. Bu anlaşmazlıkların en bilinenlerini sıralamak gerekirse;

• İşyerinin başka bir kişiye devri durumunda Tazminat yükümlülüğünün kimde olacağı,
• İşyerinin yapılan resmi bir anlaşma ile el değiştirmesi durumunda haklı gerekçeler ile fesih hakkı olup olmayacağı,
• Aynı İşyerinde emekliliğinin oluşması ile birlikte çalışmaya devam etmekte bulunan çalışan emekli işçinin Tazminatı,
• Daha önceden aynı iş yerinden ayrılmış bulunan ve daha önceden tazminat almamış işçinin tazminat hakkı,
• Daha önceden aynı iş yerinden ayrılmış bulunan ve daha önceden tazminat almış işçinin tazminat hakkı,
• Aynı işveren ile birlikte farklı işler yapmakta bulunan işçinin kıdem tazminatı hakkı gibi konulardan dolayı çeşitli anlaşmazlıklar yaşanmaktadır. Konu ile ilgili yetkili mahkemeler karar vermektedir.

Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?

Bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için öncelikle iş yerinde 1 yılını doldurmuş olması gerekmektedir.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Bir örnek üzerinden açıklayacak olursak bir iş yerinde 3 yıldır çalışıyorsunuzdur. Aylık brüt maaşınız 2 bin lira olduğunu varsayalım. İşvereniniz size 6 bin lira kıdem tazminatı ödemek zorundadır. 3 yıldan artan sürelerde oranlanarak hesaplamaya katılır. Mesela 3 yıl değil de 3 yıl 6 ay çalışmışlığınız var. O zaman alacağınız tazminat 7 bin lira olacaktır.

Kıdem Tazminatı Tavanı

Kıdem tazminatlarında tavan fiyat uygulaması vardır. Kıdem Tazminatı 2019’un temmuz-aralık döneminde kıdem tazminatı tavanı 6 bin 380 lira olarak uygulandı. 1 Ocak 2020 tarihinden geçerli olmak üzere bu yılın ocak-haziran döneminde uygulanacak kıdem tazminatı tavanı ise 6 bin 730 liraya çıktı. Kıdem Tazminatı 2018 Tavan rakamı ise 5.001 liradır.

Kıdem Tazminatı Tavanı Ne Kadardır 2021?

Kıdem tazminatı almaya hak kazanan bir işçinin kıdem süresine bağlı olarak hesaplanan miktar değişmektedir. İşçinin iş akdinin feshedildiği tarih hesaplama sırasında baz alınarak hareket edilmekte bu süreden işe giriş tarihi çıkarılarak bir gün ilave edilmektedir.
Kıdem tazminatı hesaplama yapılırken  dikkate alınan unsurlar ise işçinin brüt ücreti, yemek, yakacak, yol masrafları ve sosyal yardımlar gibi bazı uygulamaları içinde barındıran giydirilmiş ücrettir ve tazminat bunlar üzerinden hesaplanan brüt ücrettir. Bu hesaplama tazminatın tavan tutarı hesaplanırken dikkate alınmaktadır. Bu tazminat tutarı hesaplanırken gelir vergisi SGK primleri açısından istisna kapsamında değerlendirilmektedir. Yalnızca damga vergisi alınmaktadır.

Bunda işçinin yıllarca verdiği emeğin karşılığı olarak düşünülen tazminatın niteliği önemli bir rol oynamaktadır. Toplu iş sözleşmelerine bağlı olarak tazminat hesaplanırken yüksek rakamlara ulaşılıyor olmak bazı sınırlamaların getirilmesini gerekli kıldığından tazminat hesaplanırken tavan sınırı uygulaması gerekli görülmüştür. En yüksek derece ile emekli olan devlet memurunun yıllık ödenmesi planlanan emekli maaşı tutarı göz önünde bulundurularak yapılacak hesaplama  tavan tutarı belirlenirken kullanılmaktadır.

Kanun kıdem tazminatı tavanı üzerinde ödeme gerçekleştirilmesi durumunda bir sakınca bulmamaktadır. Bu durumu işverenin inisiyatifine bırakmıştır ve işverenin tavan üzerinden ödeme yapması için zorlanması mümkün olmamaktadır. Bunun yanı sıra basın çalışanları için de kıdem tazminatı hesaplaması yapılırken kıdem tazminatı tavanı dikkate alınmamaktadır. Bunda etkili olan nedenlerden biri basın sektöründe çalışan işçilerin çalışma koşulları ve statülerinde olan farklılıktır.

Kıdem Tazminatı Alırken İşsizlik Maaşı Alabilir Miyim?

Tazminat hesaplanırken bir tavan uygulaması söz konusudur ve tazminat hesaplanırken yalnızca damga vergisi kesilmektedir. İşçilik tazminatı çalışanın emeğinin karşılığında hak ettiği bir alacak olduğu düşünüldüğünden diğer kesintilerden bu tazminat muaf tutulmaktadır.

İşsizlik maaşı ise işçiye ödenen bir maaştır ve bu maaşı alabilmesi için işçinin bazı koşulları yerine getirmesi gerekmektedir. İşsizlik maaşı 6-10 ay aralığında ödenen ve işten atılan ya da ayrılan işçiler için ödemesi yapılan bir maaş türüdür.

Bu maaşı almaya hak kazanmak içinse son 3 yıl içerisinde toplamda 600 gün pirim ödeme koşulu aranırken bu primi ödeyen işçiler 6 ay işsizlik maaşı alabilmektedir. Bunun yanı sıra prim ödeme gün sayısı arttıkça işsizlik maaşı alınabilecek süre de artmaktadır. 900 gün prim ödeyen bir işçi 8 ay işsizlik maaşı alabilirken 1080 gün prim ödeyenler ise 10 ay işsizlik maaşı alabilmektedir.

Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işverenin haksız sebeplerine bağlı olarak sona erdirildiği durumlarda işçi hem tazminatını hem de işsizlik maaşını alabilmektedir. Bunun yanı sıra belirli süreli iş sözleşmelerinin sona ermesi durumunda da işçi her iki haktan yararlanırken toplu işçi çıkarmalarında ya da işyerinin kapanması durumlarında da işçiler işsizlik maaşı ve işçilik haklarını   alabilmektedir.

Kıdem Tazminatı Almaya Hangi Hallerde Hak Kazanılır?

Kıdem tazminatı kanunlarda asgari çalışma süresi şartlarına göre belirlenmektedir. Asgari çalışma süresi dolduğu takdirde iş sözleşmesinin bitmesine bağlı olarak çalışana ödenecek bir para söz konusu olmaktadır. İşçi ve işveren arasında gerçekleşen bu sözleşmenin sona ermesi durumunda işçi tazminat almaya hak kazanır.

İş sözleşmesinin feshi ile doğan bir alacak olan tazminat koşulların sağlanması ile hak edilmektedir. İşçi tarafından hak kazanılan tazminat sözleşmenin bitiminin ardından işçiye işçinin vefatı durumunda ise yakınlarına ödenen bir tazminat türüdür.

Kıdem tazminatı peşin olarak ödenen ve sadece damga vergisine tabi tutulan bir alacak türüdür. Gününde ödenmeyen bakiye bankalarca uygulanan en yüksek faz oranları dikkate alınarak hesaplama yapılır ve bu miktar alınacak tazminat miktarına ilave edilir.

İşçilik alacağına hak kazanıldığı andan itibaren hemen ödenmesi gereken bir alacaktır ve aksatılması ya da farklı şekillerde ödenmesi durumunda işçinin rızası gerekmektedir. Kanunda çek veya senetle tazminatın ödenmesi ile ilgili herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bundan dolayı da ödeme şeklinin belirlenmesinde işçinin onayına gereksinim duyulmaktadır.

Kanunlar iş sözleşmelerinin hangi şartlarda yapıldığına bağlı olarak çalışanlara tazminat alma hakkı tanımaktadır. İşverenin iş sözleşmesini sonlandırması kıdem tazminatı alabilmek için geçerli olan koşullardandır.

Kadınlar evlendiklerinde erkekler de askere gitme sebebi ile tazminat alabilmektedirler. Çalışanın işverene karşı meydana getireceği kusurlu davranışlar tazminat almasına engel olacaktır.

İşçinin iş kanununa aykırı hareket etmesi ya da kendiliğinden işten ayrılması durumunda tazminat alınamamaktadır. İşçinin haklı nedenlere bağlı olarak işten ayrılması durumunda ise bu tazminatı alma hakkı işçiye verilmiş durumdadır.

Kıdem Tazminatı Brüt mü Net Mi Alınır?

Kıdem tazminatı kanunlarda belirlenen şartlar yerine getirildiğinde alınmaya hak kazanılan bir tazminat türüdür. İşçi ve işveren arasında yapılan iş sözleşmesine bağlı olarak bu tazminat alınabilmektedir. İşveren tarafından sonlandırılan sözleşmelerde işçinin en az bir yıldır çalışıyor olması gerekmektedir.

Kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin çalıştığı her tam yıla ait 30 günlük süre brüt ücret miktarı üzerinden hesaplanır. Bu miktarın çalışma yılı ile çarpılması gerekmektedir. İşyeri devredildiğinde kıdem tazminatı ortadan kalkarken işçi kendiliğinden ve haklı bir nedene bağlı olmadan işten ayrılırsa da kıdem tazminatı alamamaktadır.

Çalışan işverene karşı kusurlu davranışlarda bulunduğu takdirde kıdem tazminatı alma hakkını kaybetmektedir. Kadınlar evlendiğinde erkekler ise askerlik sebebi ile işten ayrıldığında kıdem tazminatı alma hakkını kaybetmezler. Bu haktan yaralanabilmektedirler. İşçinin vefat etmesi durumunda bu haktan yakınları da yaralanabilmektedir.

Kıdem Tazminatı Çek ile Ödenir Mi?

Kıdem tazminatı işçinin emeğinin karşılığında kendisine ödenen bir haktır ve işveren kanunlar nazarında bu hakkın ödenmesi ile yükümlü tutulmuştur. İşveren açısından bu yükümlülüğün yerine getirilmesinde bazı koşulların karşılıklı olarak sağlanması gerekmektedir. İşçi ve işveren arasında imzalanan iş sözleşmesine bağlı olarak sözleşmenin süresi dolduğunda işçi en az bir yıldır orada çalışıyor ise kıdem tazminatı almaya hak kazanır. İş kanununa göre kıdem tazminatı işçinin hak kazanması durumunda derhal ödenmesi gereken bir ücrettir.

Kıdem tazminatının işçinin sözleşmesinin bittiği günün ertesinde hemen ödenmesi gerekirken bazı durumlarda işçinin rızası olması halinde farklı ödeme yöntemleri de söz konusu olabilmektedir. İşverenin zor durumda olması halinde işçinin de rıza göstermesi durumunda tazminat çekle ödenebilmektedir.

Kanunda işçilik alacağının ödeme yöntemi ile ilgili hüküm bulunmadığından çek ya da senetle ödenmesinde işçinin rızası gerekmektedir. İşçinin işten ayrılması ile hemen ödenmesi gereken bir alacak türü olan tazminat koşulların sağlanması durumunda kanuni bir haktır.

İşçi burada takdir hakkına sahip olan taraftır ve bu hakka istinaden kabul edip etmemek kendisine bırakılmıştır. Çekle ödeme yapılması durumunda çekin günü geldiğinde karşılıksız çıkması durumunda işçi çekle ilgili icra takibi başlatma hakkına da sahiptir.